|
Satranç, 1 şah, 1 vezir, 2 fil, 2 at, 2 kale ve 8 piyon
olmak üzere 16’şar taşı kullanarak oynanan bir savaş oyunudur. Oyunun amacı rakip
şahı ele geçirmektir. Şah rakip taşlardan birinin tehdidi altında bulunduğu zaman
şah durumundadır. Şah bu tehditten kurtulamadığı
ve ya taşı alamadığı zaman mat olur. Rakibin taşını doğrudan tehdit eden bir
hamle yapan oyuncu “şah” diyerek rakibini uyarmak zorundadır. Şah uyarısıyla
tehdit edilemediği halde, şahın gidebileceği bütün kareler rakip taşların denetimi
altında bulunuyorsa ve şahın da hamle yapması
zorunluysa oyun “pat”,yani berabere olur. Şahın korunabilmesi için , rok yapmaya
hakkı vardır. Rok hareketi şahın, kanatlardaki kalelerden biriyle yer değiştirerek
iki kare sağ (küçük rok) ya da sola (büyük rok) gitmesi, o yandaki kalenin de, şahın üzerinden aşırarak onun
yerleştiği karenin öte yanındaki kareye geçirilmesidir. İki taşın bu hareketi tek
hamle sayılır. Rok yapabilmek için şahla rok yapan kale arasında başka taş
olmaması, şahın rok yaptığı yöndeki karelerin
rakip taşların denetiminde bulunmaması, şah ve kalenin daha önce hareket etmiş
olmaması, rok tamamlandığı zaman da şah durumuna
düşmemesi gerekir. Piyonlar ilerleyerek son kareye
ulaştıkları zaman herhangi bir alete(vezir, kale,fil,at) dönüştürülebilir. Böylece tahtada iki, üç vezir ve ya
üç, dört kale olabilir. Satranç tüm dünyada Uluslararası satranç federasyonu’nun
(FİDE) kabul ettiği kurallara göre oynanır. Oyunu
başında taşlar aşağıdaki resimde görüldüğü gibi dizilir; vezirler kendi
renklerindeki hanelerde yer alırlar. Beyaz(ve ya açık renk) kare oyuncunun sağına
gelecek biçimde konulmuş tahta üzerinde oynanan oyun,şahın mat olması, taraflardan
birinin yenilgiyi kabul etmesi ile sona erer. Beraberlik iki tarafın da yenici taşının
kalmaması, aynı hamlelerin üç kez arka arkaya yinelenmesi, şahın pat durumunda
kalması ya da 50(bazı durumlarda100)hamle içinde taraflardan birinin yenememesi halinde
söz konusu olur. |
